•7:09 e paradites
Kohë më parë në shtypin
ditor si dhe në disa ueb portale në
internet, pata rastin të lexojë një hulumtim të bërë nga Qendra Kosovare për
Gazetari Hulumtuese, të autorëve Artan Haraqia dhe Visar Duriqi, të përkrahur
nga fondi danez për gazetari hulumtuese ”Scoop”. Edhe pse me rastin e leximit
të këtij hulumtimi të kryer mendoja se do të has në një analizë të mirëfilltë
hulumtues studiues, rreth tematikës në fjalë ”Radikalizimi i Islamit rrezik apo
fobi”, pas leximit u zhgënjeva pasi që
ky hulumtim nuk tregonte diç tjetër, por
ishte një përmbledhje e shkurtër e shkrimeve të mëparshme, të njohura për opinionin e
gjerë, përveç hulumtimit për OJQ ”AKEA”,
dhe atë në mënyrë jo të plotë. Për të analizuar konceptin
politik të Islamit të sotshëm, është me rëndësi që të marr si bazë gjysmën e
dytë të shekullit XX, dhe atë pikërisht
vitet 1979, 1989 dhe vitin 1999, si vite që kanë shënuar kthesa të mëdha
politike, historike, shoqërore në botë . Viti
1979 në historinë më të re botërore do
të mbetet i shënuar si vit i rilindjes politike të muslimanëve në botë në
gjysmën e dytë të shekullit XX pas një periudhe ngecjeje politike islame që nga
viti 1923 me rastin e përmbytjes së Perandorisë Osmane dhe rrënjës së gati tërë
botës Islame në kthetrat e pushtimit kolonial.
Në vitin 1979 ngadhënjeu Revolucioni
Islamik në Iran, dhe u përmbys perandoria safavide qindra vjeçare e shahut të
Persisë së dikurshme të Reza Pahllavit. Pas përpjekjeve disa vjeçare dhe
gjakderdhjes së shumtë, ku u flijuan rreth 100.000 dëshmorë, u realizua
revolucioni dhe u vendos sistemi i pushtetit islam teokratik i doktrinës
shiite, që i përket shumica e popullit në Iran. Ngadhënjimi i Revolucionit Islamik
i Iranit në mënyrë tërthortë shpërndau shkëndijat e saja dhe se dukshëm ndikoi në
një ringjallje të aktiviteteve të organizatave, lëvizjeve dhe grupimeve
politike të ndryshme t’i quajmë, proislame, anekënd botës Islame, si në Turqi,
Egjipt, Tunis, Liban, Palestinë, e kështu me rrallë, dhe se slogani më i
përhapur i asaj kohe ishte ”Allahu ekber, Homeini rehber” që do të thotë
”Allahu është më i madh, Homeini është udhëheqës” i cili shkruhej e dëgjohej
anekënd botës Islame. Por, për të frenuar sado pak këtë revolucion islamik të
Iranit, qarqet e caktuara vendimmarrëse botërore e cytën diktatorin e Irakut
Sadam Hyseinin në një aventurë ushtarake, i cili e sulmoi Iranin në vitin 1980
me të gjitha mjetet dhe kapacitetet ushtarake, luftë e cila zgjati plotë tetë
vite, si pasojë rënë viktima mbi 1 milion njerëz dhe me miliona tjerë të plagosur, të burgosur, të shpërngulur dhe të pastrehë. Edhe
pse me të madhe Iraku furnizohej me armë më moderne dhe të sofistikuar, në anën
tjetër udhëheqja e re shtetërore iraniane përballej me problem të shumta, që
nga mungesa e kapaciteteve ushtarake në saje të përballjes së një anshme të
vënies së embargos nga shtetet të cilët
gjer në atë kohë e furnizonin ish shahun e përmbysur të Iranit, Reza Pahllavin,
si dhe mungesës së kapaciteteve udhëheqëse ushtarake, pasi që shumica e
gjeneralëve kishin dezertuar apo larguar për shkak të ndërrimit apo transformimit
të pushtetit politik nga monarkia mbretërore në udhëheqje islamike . Dhe nuk i
mbeti gjë tjetër lidershipit dhe udhëheqësit të atëhershëm të Iranit, imam
Homeinit i cili pas këshillave të shumta nga këshilltarët e tij ushtarak, se
lufta ishte e kotë që të zgjatej më tutje pasi që nuk do të ketë fitues, imam Homeini solli vendimin për ndërprerjen e luftës dhe
shpalljen e paqes. Por pas përfundimit të luftës, armatimi i
sofistikuar mbeti në duart e diktatorit
irakian, qarqet e caktuara të përafërta me të, e cytën prapë Sadam Hyseinin në
një aventurë të dytë, dhe se në vitin 1990 kreu invazion dhe e pushtoi
Kuvajtin, pas së cilës pasoi reagimi i shpejtë i qarqeve botërore vendimmarrëse
të cilët i shpallën luftë Irakut dhe pas një kohe të shkurtër e rikthejnë prapa
Sadam Hyseinin dhe trupat e tij ushtarake nga Kuvajti, dhe që goditjen përfundimtare
dhe vdekjepruse atij dhe regjimit të tij i dhënë në vitin 2003, me rastin e
pushtimit të Irakut nga SH.B.A-ja dhe aleatët e saj, dhe se së fundi edhe
përfundoi jetën e tij, i varur pas një kohe pasi që u kap pas strehimit dhe
fshehjes së tij.Sido që të jetë, Revolucioni Islamik i Iranit, ishte katalizator, që
rilindi, ringjalli, përshpejtoi aktivitetet e shumta të grupacioneve dhe
organizatave të ndryshme si në aspektin
shoqëror, kulturor, politik në përgjithësi në botën Islame anekënd globit
tokësor. Medoemos edhe kjo jehonë e përmasave botërore u reflektua edhe në Bosnjë
e Kosovë, me ç’rast nxiti ripërtëritjen e ndjenjave politike edhe pse ishte koha e sundimit vetëqeverisës
socialist në atë kohë në ish Jugosllavi. Në Bosnjë e Hercegovinë
filluan aktivitetet e para në ripërtëritjen e ndjenjave fetare, politike,
kombëtare të boshnjakëve, të cilët përveçse ndjenjës fetare islame që i përkisnin
, përkatësia kombëtare e tyre ishte e ndaluar dhe se nuk kishin të drejtë të
quanin veten boshnjak. Vend tubimi i mbledhjes, në të cilin u rilindën ndjenjat politike dhe fetare islame ka qenë
mesxhidi i Tabakëve në Sarajevë nga i cili lindi, inspiroi, zhvilloi dhe
vazhdoi i tërë ky aktivitet për ringjalljen e ndjenjave fetare ,kombëtare,
islame e politike të boshnjakëve. Në
vitin 1983 u kurdis procesi i montuar në Sarajevë kundër grupit të
intelektualëve musliman në krye me udhëheqësin e saj Alia Izetbegoviq, si dhe
anëtareve, Behmen, Kasumagiç, Çengiç, Spahiç, Latiç, Biçakçiq etj., i cili
proces bëri jehonë të madhe në tërë ish Jugosllavinë, si dhe në arenën
ndërkombëtare të asaj kohe. Ky proces shërbeu si katalizator
i ringjalljes edhe më të madhe të ndjenjave islame fetare e kombëtare boshnjake të masave të gjera në
Bosnjë, e më vonë gjatë viteve 90-ta me
rastin e shpërbërjes së ish Jugosllavisë, dhe se ky grup i intelektualëve u vu
në krye të organizimit shtetformues të lëvizjes dhe rezistencës së armatosur
kundër agresionit serbomadh mbi Bosnjën e Hercegovinën, si dhe të krijimit të
kombit boshnjak dhe të shtetit të Bosnjës e Hercegovinës. Për dallim nga Bosnja në të cilin lëvizja politike kombëtare bazohej dhe ishte e sajuar në kuptimin politik të Islamit
dhe të civilizimit Islam që i përkisnin, në Kosovë kemi një rilindje të
ndjenjave politike kombëtare, me ç’rast edhe
shpërthyen demonstratat e studentëve
dhe popullit shqiptar në vitin 1981 në Kosovë për Republikën e Kosovës, në të
cilin aktiviteti kombëtar shqiptar zhvillohej në një kah të kundërt me atë
boshnjak, pasi që në Kosovë aspak nuk
merrej parasysh e bile bile edhe luftohej në mënyrë më të ashpër civilizimi Islam, sepse i tërë brumi i rilindjes
kombëtare ishte sajuar në baza dhe ide komuniste(marksiste leniniste, enveriste
e titiste) e që të gjitha këto teza ishin
kryekëput antiislame. Të gjithë krerët e atëhershëm të lëvizjes politike
në Kosovë, që nga Adem Demaçi, Hyseni,
Lajqi, Hoti, Gërvalla, Zeka, Shatri, Xhemajli, etj., ishin me bindje dhe
përcaktime marksiste, leniniste, enveriste e më tutje gjatë viteve nëntëdhjeta
të lëvizjes pacifiste rugoviane, edhe titiste. Sa për të ilustruar këtë,
do të cek një shembull, bisedat politike që janë zhvilluar në burgun
e Foçës viteve tetëdhjeta në mes delegacionit boshnjak dhe shqiptar të krerëve
politik të asaj kohe, që i vuanin dënimet me burg në atë kohë si shqiptarët
ashtu edhe boshnjakët.Po e paraqes këtu vetëm një rezyme
të bisedës nga i cili lexuesi mund të kuptojë thelbin e dallimeve të të dy lëvizjeve
politike, asaj boshnjake dhe kosovare, konceptit politik islam dhe konceptit
politik komunist : “ Shqiptarët janë popull musliman,
dhe se kjo është arsyeja kryesore që ne përkrahim luftën dhe përpjekjen e juaj
për liri kombëtare. Shqiptarët u shqetësuan pa masë me këto fjalë. Kryesuesi i
delegacionit shqiptar u përgjigj se në
tezat e juaja janë disa qëndrime të gabuara, sepse sipas mendimit të
tyre, religjioni ka luajtur rolin negativ në historinë e popullit shqiptar dhe
se i ka shërbyer okupatorit. Religjioni sipas tyre është i tejkaluar dhe i
panevojshëm për popullin shqiptar në luftën e tyre për lirinë dhe të drejtat kombëtare, përfundoi
kryesuesi i delegacionit shqiptar. Atëherë ju jeni i vetmi popull në planetë që mund të jetojë
pa fe, por mendimi ynë është se shumica e popullit shqiptar nuk e përkrah këtë
mendim, iu përgjigj kryesuesi i delegacionit boshnjak, vetëm marksizmi
leninizmi ka pru progres popullit tonë, u përgjigj kryesuesi i delegacionit
shqiptar. E po mirë atëherë, ju vazhdoni me rrugën e juaj, ajo është mendimi i
juaj, por ne edhe më tutje do të
përkrahim luftën e popullit shqiptar për liri dhe barazi. Biseda përfundoi dhe
ne vazhduam gjatë gjithë kohës të jemi miqtë të mirë”. “Kujtime” nga Alia
Izetbegoviq. Do të shtoja kësaj një
thënie e urtë të Plutarkut: “ mund të gjejmë qytete pa bedene, pa sundimtar, pa
qytetërim, pa letërsi, pa teatër, por qytete pa tempuj fesh e pa banorë që nuk
luten, nuk u panë kurrë”.
25.09.2012
Faik MIFTARI
Faik MIFTARI